Xem nhanh
Ngày môi trường thế giới là gì? tại sao phải bảo vệ môi trường
Ngày môi trường thế giới có tên tiếng anh là World Environment Day. Hay còn gọi là ngày bảo vệ môi trường, Bạn thắc mắc ngày môi trường thế giới là ngày gì? thì xin đáp rằng: Đây là ngày người dân trên toàn thế giới cùng tham gia các hoạt động khác nhau do tổ chức UNEP tổ chức để bảo vệ môi trường và ‘chăm sóc’ cho Trái Đất của chúng ta. Chúng ta đã biết 5/6 là ngày môi trường thế giới.
Giải thích ngôn ngữ: (unep là gì: Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc ( United Nations Environment Programme — UNEP) )
Tar lời thắc mắc cho câu hỏi tại sao phải bảo vệ môi trường? Ai trong chúng ta có lẽ cũng đã biết rõ nguyên nhân:
- Thứ nhất: Giảm thiểu ô nhiễm môi trường sống
- Thứ 2:Giảm thiểu độc hại trong nguồn nước, đất, không khí
- Thứ 3: Ý thức và giáo dục ý thức cho con em chúng ta hiểu về tầm quan trọng của môi trường
- Thứ 4: Giúp tiết kiệm nguồn tài nguyên quốc gia vì việc khai thác khoáng sản và khai thác rừng, khai thác nguồn nước ngầm bừa bãi.
- Thứ 5: Giúp giữu gìn môi trường sống đa dạng và trong lành cho sinh vật, giảm thiểu nguy cơ bị săn bắt và tuyệt chủng.
Ngày môi trường thế giới là ngày nào? Ngày bảo vệ môi trường là ngày nào
Ngày môi trường thế giới là ngày 5 tháng 6 năm 1972, ngày này đã được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc bình chọn và quyết định giao cho chương trình Môi trường ( UNEP ) của tổ chức Liên Hợp Quốc đứng ra tổ chức kỷ niệm.( Ngày 05/06/1972 được chọn làm ngày môi trường thế giới). Từ đó, hơn 150 quốc gia trên thế giới đã hưởng ứng ngày môi trường thế giới và tham gia vào ngày hội kỷ niệm này.
ngày môi trường thế giới là ngày * 05/06
Bạn luôn thắc mắc ngày môi trường thế giới là ngày nào sau đây, ngày môi trường thế giới là ngày bao nhiêu? thì đó chính là ngày 5/6 bạn nhé.
Vào ngày này có 1 số hoạt động tiêu biểu phổ biến được khuyến khích tham gia như là tuần hành, diễu hành bằng xe đạp,dọn vệ sinh môi trường, hoà nhạc xanh, thi viết, thi vẽ, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về môi trường, chiến dịch dọn rác thải, chiến dịch trồng cây xanh, tái chế rác thải, ý tưởng về thi thiết kế thời trang từ rác thải…
Trong ngày môi trường thế giới, mọi người sẽ nhận được thông điệp chính thức của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc gồm định hướng các vấn đề về môi trường và bảo vệ môi trường trên toàn thế giới. Đây cũng là cơ hội để các tổ chức môi trường, chính phủ tham gia ký kết các hiệp ước về môi trường.
Mục đích của Ngày môi trường thế giới (World Environment Day) là khơi nguồn tư tưởng, hướng toàn thế giới đến tầm quan trọng của môi trường và khuyến khích các hành động và hoạt động tích cực để bảo vệ môi trường. Mời bạn cùng công ty mua phế liệu Bảo Minh xem qua khái niệm môi trường là gì đã nhé.
Ngày môi trường Việt Nam – ngày bảo vệ môi trường
Bắt đầu tham gia: Việt Nam hưởng ứng ngày môi trường thế giới (5/6) từ năm 1982; ngày môi trường việt nam là ngày quan trọng và ý nghĩa lớn đối với toàn dân tộc ta trong công cuộc chiến đấu chống lại ô nhiễm môi trường.
Môi trường là gì trong ngày môi trường thế giới?
Ý nghĩa của ngày môi trường thế giới
Ngày môi trường thế giưới là ngày để tất cả con em chúng ta cùng chung tay bảo vệ môi trường, thể hiện tấm lòng và những hành động thiết thực để bảo vệ môi trường xanh của chúng ta.
Ngày Môi trường Thế giới (World Environment Day) được tổ chức vào ngày 5 tháng 6 hàng năm, nhằm tăng cường nhận thức và hành động về các vấn đề môi trường quan trọng trên toàn cầu, như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy thoái đất đai. Đây là cơ hội để các tổ chức, chính phủ và cá nhân tăng cường hợp tác, đóng góp vào việc bảo vệ và cải thiện môi trường sống của chúng ta.
Bảo vệ môi trường
Lịch sử ra đời Ngày môi trường thế giới
Lịch sử ra đời Ngày môi trường thế giới như sau:
Tại Hội nghị về Con người & Môi trường diễn ra tại thủ đô Stockholm ở Thuỵ Điển diễn ra từ ngày 5 – 6/6/1972, Liên Hợp Quốc đã quyết định chọn ra ngày 5/6 kể từ năm 1972 là Ngày môi trường thế giới. Sự kiện này được giao cho UNEP có trụ sở tại Kenya tổ chức. Sau khi được phát động, đã có 143 quốc gia hưởng ứng và tham gia vào sự kiện này. Đây là kết qủa đầu tiên đánh dấu những nỗ lực của toàn thể nhân loại về việc giải quyết các vấn đề môi trường nóng bỏng lúc bấy giờ.
Mỗi năm, Liên Hợp Quốc sẽ lựa chọn 1 thành phố để tổ chức Ngày môi trường thế giới. Chính phủ và nước chủ nhà sẽ phối hợp với UNEP để cùng tổ chức sự kiện này. Chủ đề mỗi năm cũng không giống nhau. Các chủ đề, logo, khẩu hiệu sẽ được lựa chọn kỹ lưỡng để làm trọng tâm cho các tài liệu tuyên truyền và các hoạt động cổ động trên toàn thế giới.
Ngày môi trường thế giới đã khiến các vấn đề môi trường trở nên nhân văn hơn. Đồng thời, trao quyền cho mọi người trở thành tác nhân tích cực của sự phát triển bền vững, bình đẳng. Ngoài ra còn nâng cao hiểu biết của mọi người, từ đó thay đổi hành vi của người dân.
Để khuyến kích tinh thần và trách nhiệm bảo vệ môi trường hơn, Liên Hợp Quốc còn phát động lễ trao giải thưởng Global 500 cho những người đóng góp nhiều nhất cho hoạt động bảo vệ môi trường. Giải thưởng này sẽ được tổ chức ngay tại thành phố được chọn làm lễ kỷ niệm. Sự kiện này được tổ chức từ năm 1987.
Việt Nam tham gia ngày môi trường thế giới vào năm nào?
Bắt đầu từ năm 1982, Việt Nam tham gia Ngày môi trường thế giới. Và sau đó vào ngày này hàng năm, Dưới sự lãnh đọa của đảng và nhà nước. Bộ Tài Nguyên và Môi trường cũng đã phối hợp với tất các cơ quan ban ngành liên quan cũng như dân chúng và học sinh sinh viên cả nước để phát động lễ kỷ niệm. Các đoàn viên thanh niên cũng tham gia ngày này như 1 mốc quan trọng trong quá trình hoạt động đoàn thể tại địa phương.
Chủ đề Ngày môi trường thế giới là gì?
Chủ đề Ngày môi thế giới năm 2016
Năm | Chủ đề | Nơi tổ chức |
2022 | Chỉ có một trái đất | Stockholm |
2021 | Phục hồi Hệ sinh thái | Pakistan |
2020 | Giải quyết ô nhiễm nhựa và nilon | New Delhi, Ấn Độ |
2019 | Giải quyết ô nhiễm nhựa và nilon | New Delhi, Ấn Độ |
2018 | Giải quyết ô nhiễm nhựa và nilon | New Delhi, Ấn Độ |
2017 | Kết nối Con người với Thiên nhiên – trong thành phố và trên đất liền, từ các cực đến xích đạo | Ottawa, Canada |
2016 | Đấu tranh chống lại việc buôn bán bất hợp pháp động vật hoang dã | Luanda, Angola |
2015 | 7 tỷ giấc mơ – Một hành tinh – Sử dụng cẩn thận | Rome, Ý |
2014 | Hãy lên tiếng, cùng ngăn chặn nước biển dâng | Bridgetown, Barbados |
2013 | Hãy nghĩ kỹ trước khi sử dụng thực phẩm | Ulaanbaatar, Mông Cổ |
2012 | Kinh tế xanh: Bạn có ở trong đó? | Rio de Janeiro, Brasil |
2011 | Rừng: Thiên nhiên trong bạn | New Delhi, Ấn Độ |
2010 | Đa dạng loài. Một hành tinh. Một tương lai | Pittsburgh, Mỹ |
2009 | Hành tinh này cần bạn – Cùng chung tay chống lại biến đổi khí hậu | Mexico City, México |
2008 | Hướng tới nền kinh tế carbon thấp | Wellington, New Zealand |
2007 | Băng tan – Chủ đề nóng hiện nay? | Troso, Na Uy |
2006 | Sa mạc và sa mạc hoá | Algiers, Algérie |
2005 | Thành phố xanh – Giải pháp cho hành tinh của chúng ta! | San Francisco, Mỹ |
2004 | Biển và Đại dương: Sống hay chết? | Barcelona, Tây Ban Nha |
2003 | Nước – Hai tỷ người đang chết vì nó! | Beirut, Liban |
2002 | Cho Trái Đất một cơ hội | Thâm Quyến, Trung Quốc |
2001 | Kết nối cuộc sống toàn cầu | Torino, Ý và La Habana, Cuba |
2000 | Thiên niên kỷ môi trường – Đã đến lúc hành động | Adelaide, Úc |
1999 | Trái Đất của chúng ta – Tương lai của chúng ta – Hãy cứu nó! | Tokyo, Nhật Bản |
1998 | Vì sự sống trên Trái Đất – Bảo vệ môi trường biển | Moskva, Nga |
1997 | Vì sự sống trên Trái Đất | Seoul, Hàn Quốc |
1996 | Trái Đất của chúng ta, Môi trường sống của chúng ta, Nhà của chúng ta | Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ |
1995 | Chúng ta là một cộng đồng hợp nhất vì môi trường toàn cầu | Pretoria, Nam Phi |
1994 | Một Trái Đất một gia đình | London, Anh Quốc |
1993 | Nghèo đói và môi trường – Phá vỡ vòng luẩn quẩn | Bắc Kinh, Trung Quốc |
1992 | Chỉ có một Trái Đất – Hãy chung tay chăm sóc | Rio de Janeiro, Brasil |
1991 | Biến đổi khí hậu | Stockholm, Thuỵ Điển |
1990 | Trẻ em và môi trường | Mexico City, México |
1989 | Nóng lên toàn cầu | Brussels, Bỉ |
1988 | Môi trường hàng đầu, phát triển bền vững | Bangkok, Thái Lan |
1987 | Môi trường và nơi trú ẩn: Hơn một mái nhà | Nairobi, Kenya |
1986 | Cây hoà bình | Ontario, Canada |
1985 | Tuổi trẻ: Dân số và môi trường | Islamabad, Pakistan |
1984 | Sa mạc hoá | Rajshahi, Bangladesh |
1983 | Quản lý và xử lý chất thải nguy hại: Mưa axit và năng lượng | Sylhet, Bangladesh |
1982 | 10 năm sau Stockholm – Đổi mới mối quan tâm về môi trường) | Dhaka, Bangladesh |
1981 | Nước ngầm; hoá chất độc hại trong thức ăn của con người | Sylhet, Bangladesh |
1980 | Thách thức mởi cho kỷ nguyên mới: Phát triển nhưng không phá huỷ | Sylhet, Bangladesh |
1979 | Vì tương lai con trẻ sau này – Phát triển nhưng không phá huỷ | Sylhet, Bangladesh |
1978 | Phát triển nhưng không phá huỷ | Sylhet, Bangladesh |
1977 | Tầng ozon, đất và ô nhiễm nguồn đât | Sylhet, Bangladesh |
1976 | Nước là tài nguyên quan trọng trong cuộc sống | Ontario, Canada |
1975 | Định cư | Dhaka, Bangladesh |
1974 | Chỉ có một Trái Đất | Spokane, Mỹ |
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2016
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2016 là “Đấu tranh chống lại việc buôn bán bất hợp pháp động vật hoang dã”. Sự kiện được tổ chức tại Luanda, Angola. Theo UNEP, chủ đề này giúp truyền cảm hứng tới các hành vi sống thân thiện với môi trường, giảm thiểu sự săn bắn, buôn bán bất hợp pháp động vật hoang dã. Việc săn bắn, buôn bán bất hợp pháp động vật hoang dã không chỉ làm kiệt quệ sự đa dạng sinh học mà còn đe doạ sự sống đối với các loài động vật.
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2017
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2017 là “Kết nối Con người với Thiên nhiên – trong thành phố và trên đất liền, từ các cực đến xích đạo”. Sự kiện này được tổ chức tại Ottawa Canada.
Để hưởng ứng ngày này, Việt Nam đã tổ chức:
- Hội chợ Triển lãm về công nghệ môi trường và sản phẩm sinh thái.
- Hưởng ứng ngày quốc tế về Đa dạng sinh học
- Hội thảo “Phụ nữ trong công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường”
- Chương trình trồng cây xanh
- Cuộc thi sáng tác ảnh về bảo vệ môi trường…
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2018
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2018 là “Beat Plastic Pollution – Giải quyết ô nhiễm nhựa”. Sự kiện này được tổ chức tại New Delhi, Ấn Độ. Cái tên đã nói lên tất cả phải không các bạn. Với chủ đề này, Liên Hợp Quốc mong muốn ô nhiễm nhựa và nilon sẽ được giảm bớt.
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, có khoảng 500 tỷ túi nhựa được tiêu thụ mỗi năm. Tuy nhiên, lượng rác thải nhựa lại không được xử lý đúng cách. Với nhịp độ này, đến năm 2050, sẽ có thêm 33 tỷ tấn nhựa được sản xuất. Một trong số đó sẽ nằm trong lòng đại dương và tồn tại ở đó hàng thế kỷ. Điều này tác động tiêu cực đến môi trường, xã hội, kinh tế và đặc biệt là có ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ của con người. Chính vì vậy rác thải nhựa đang trở thành thách thức lớn đối với xã hội.
Để hưởng ứng chủ đề này, Việt Nam đã phát động “Tháng hành động vì môi trường” tại Bình Định để hưởng ứng Ngày môi trường thế giới trên cả nước. Cụ thể, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị triển khai nội dung và giải pháp quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động phòng chống thiên tai. Tăng cường triển khai các giải pháp quản lý, thu gom, xử lý chất thải để giảm thiểu rác thải nhựa trong môi trường tự nhiên.
Ngoài ra, Bộ TN&MT đã tổ chức các chiến dịch cộng đồng như “Nói không với sản phẩm nhựa dùng một lần”; Ra quân làm vệ sinh môi trường; Thu gom xử lý chất thải, rác thải nhựa….
Chủ đề Ngày môi trường thế giới 2019
Chủ đề của ngày môi trường thế giới năm 2019 là gì? : đó chính là “Ô nhiễm không khí và hành động của chúng ta”
Ngày 5 tháng 6 hàng năm được Chương trình Môi trường Liên hợp quốc chọn là Ngày Môi trường thế giới. Đây là sự kiện môi trường quốc tế thường niên hết sức quan trọng được Việt Nam hưởng ứng từ năm 1982 nhằm góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy hành động của cộng đồng về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Chương trình Môi trường Liên hợp quốc đã đưa ra Chủ đề hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới (05/6) năm 2019 là “Ô nhiễm không khí” nhằm kêu gọi tất cả các quốc gia, cộng đồng và xã hội cùng hành động để cải thiện chất lượng môi trường không khí ở tất cả các thành phố và khu vực trên toàn thế giới.
Theo báo cáo của Liên hợp quốc, mỗi năm trên toàn thế giới có khoảng 7 triệu người chết sớm do ô nhiễm không khí, trong đó khu vực Châu Á -Thái Bình Dương có gần 4 triệu người. Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người và tăng trưởng kinh tế với khoảng 92% người dân trên toàn thế giới không được hít thở không khí sạch, gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu 5 nghìn tỷ đô la mỗi năm. Ô nhiễm ôzôn trên mặt đất dự kiến sẽ làm giảm 26% năng suất cây trồng chủ lực vào năm 2030. Ô nhiễm không khí đã và đang là một thách thức lớn đối với cộng đồng và toàn xã hội.
Ngày môi trường thế giới 2021
Chủ đề ngày môi trường thế giới năm 2021 “tập trung vào đa dạng sinh học”.
Dựa theo Chương trình Ngày Môi trường của Liên Hợp Quốc, năm 2021 là 1 năm dành cho sự quan tâm và cấp thiết, tham vọng cao về hành động để giải quyết tất cả các cuộc khủng hoảng mà con người phải đối mặt với thiên nhiên, năm nay là cơ hội để kết hợp thật đầy đủ tất cả các giải pháp lớn nhỏ dựa trên thiên nhiên và thực hiện hành động khí hậu toàn cầu.
Ngày môi trường thế giới Năm 2021 cũng là 1 năm rất quan trọng đối với các quốc gia để cùng nhau cam kết bảo tồn và cùng khôi phục đa dạng sinh học. Nam nay, Trung Quốc đã tổ chức cuộc họp lần thứ 15-của Hội nghị các bên ( gọi tắt là COP15 ) dành cho Công ước Liên Hợp Quốc về đa dạng sinh học ở TP Côn Minh. Sự kiện này nhằm tạo cơ hội để cho năm tiếp theo và bắt đầu 1 thập kỷ phục hồi các hệ sinh thái của LHQ (giai đoạn từ 2021 – 2030), nhằm tăng cường và phát triền đồng loạt cũng như phục hồi tất cả các hệ sinh thái đã bị suy thoái và đang bị phá hủy để rồi: chống khủng hoảng khí hậu, tăng cường đảm bảo vệ sinh lương thực, cung cấp đầy đủ nước sạch và đa dạng sinh học.
Ngày môi trường thế giới 2022
Năm 2022, Ngày Môi trường thế giới (05 tháng 6) được phát động với chủ đề “ Chỉ một Trái đất ” ( Only One Earth ) nhằm truyền tải ý nghĩa thông điệp cùng xây dựng lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ứng phó với biến đổi khí hậu thông qua các chính sách, hoạt động hướng tới lối sống xanh hơn, sạch hơn. Thông điệp này tiếp tục nhắc nhở chúng ta tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và tạo động lực cho các nỗ lực toàn cầu nhằm xây dựng một Trái đất tốt đẹp hơn.
Chủ đề Ngày môi trường thế giới năm 2024
Một số chủ đề Ngày môi trường thế giới 2024 và các năm khác sau đó
Để hưởng ứng sự kiện này, Việt Nam cũng tổ chức Ngày môi trường với chủ đề “Tiếng gọi thiên nhiên và hành động của chúng ta”. Tại lần ra quân lần này, Bộ TN&MT tiếp tục phát động “Tháng hành động vì môi trường”. Ngoài ta, Bộ còn triển khai Nghị quyết 24-NQ/TW về vấn đề chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường. Đặc biệt còn có chiến lược về đa dạng sinh học đến năm 2021, ký công ước về đa dạng sinh học, công ước về buôn bán động vật hoang dã nguy cấp…
Ngoài ra, tổ chức Ngày bảo vệ môi trường thế giới đã khen thưởng các cá nhân, doanh nghiệp có nhiều thành tích trong việc bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.
Việt Nam tham gia Ngày môi trường thế giới từ năm nào?
Việt Nam tham gia Ngày môi trường thế giới từ năm nào?
Việt Nam tham gia Ngày môi trường thế giới từ năm 1982. Vào ngày này hàng năm, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã phối hợp với các cơ quan ban ngành liên quan để phát động lễ kỷ niệm.
Các hoạt động mà Việt Nam tổ chức có thể kể đến như chiến dịch làm sạch môi trường làm việc, môi trường sống… Đồng thời, Việt Nam cũng thường xuyên thay đổi địa điểm tổ chức các hoạt động trọng tâm cho cả nước.
Qua tìm hiểu, lễ kỷ niệm ở Việt Nam thường có sự tham gia của tất cả các tầng lớp khác nhau từ Chính phủ, cơ quan, tổ chức quốc tế, Đại sứ quán đến sinh viên, học sinh và các tầng lớp xã hội khác.
Cũng giống như thế giới, ngày môi trường việt nam là ngày nào bạn biết không? Tất nhiên cũng là ngày 05/06 rồi đúng không ạ.
Bảo vệ môi trường không phải là hoạt động của ngày 1 ngày 2
Chúng ta ý thức được môi trường đàng bị ô nhiễm mỗi ngày qua từng ánh nhìn, nhịp thở. Vậy mà mỗi chúng ta vẫn luôn thờ ơ với môi trường vậy sau. Hãy hành động thôi, không phải 1 sớm 1 chiều. Hãy dang tay bảo vệ môi trường, bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta bằng những nghĩa cử cao đẹp nhất nhé.
- Phân loại rác tại nguồn
- Sử dụng các vật liệu có từ thiên nhiên
- Hạn chế việc việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và bỏ vỏ nơi quy định hoặc giao cho các công ty tái chế phế liệu
- Sử dụng năng lượng sạch từ những nguồn năng lượng có thể tái tạo.
- Dạy học sinh từ bé ý thức môi trường.
- Áp dụng khoa học kĩ thuật hiện đại vào trong đời sống để giảm ô nhiễm
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa và túi nilon, rác thải kim loại, kim loại độc hại
- Không lãng phí đồ ăn, thức uống
- Trồng nhiều cây xanh, bảo vệ nguồn nước
- Ưu tiên sử dụng các sản phẩm tái chế
- Tuyên truyền, tham gia vận động và nâng cao ý thức mọi người về bảo vệ môi trường
Tranh bảo vệ môi trường
Chúng ta cùng xem 1 số tấm tranh cổ động bảo vệ môi trường đẹp và đầy ý nghĩa từ mạng xã hội dưới đây:
Ngành thu mua phế liệu góp phần tuyên truyền, chung tay bảo vệ môi trường
Ngay từ khi thành lập, công ty thu mua phế liệu Bảo Minh đã tự ý thức về việc bảo vệ môi trường, luôn làm hết sức trong việc góp phần chung tay bảo vệ môi trường, luôn được tuyên truyền để đăng kí phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường. Trong quá trình hoạt động. Công ty chúng tôi luôn tự hào hoàn thành và góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường trên con đường tái chế rác thải nhựa, tái chế kim loại phế liệu, giấy phế liệu.. và tất cả nguồn phế liệu độc hại khác như chì, niken, hợp kim..
Nếu 1 người có ý thức, 1 cộng đồng có ý thức. Thì việc chung tay bảo vệ môi trường là quá dễ phải không ạ.
Vì tương lai của chúng ta và các thế hệ mai sau. Hãy cùng công ty thu mua phế liệu Bảo Minh bắt đầu làm từ những việc nhỏ nhặt nhất không chỉ trong ngày môi trường thế giới mà trong tất cả các ngày khác nữa nhé.
Nguồn tham khảo: Wikipedia